Pełna księgowość, pełny spokój

Kategorie cen stosowanych do wyceny aktywów obrotowych
By sporządzić w sposób prawidłowy bilans firmy, czyli przedstawić jej sytuację finansową, niezwykle istotna jest wycena aktywów obrotowych. Zgodnie z artykułem 28 ustawy o rachunkowości, aktywa te muszą być wyceniane zarówno na dzień ich ujęcia w księgach, jak i na dzień bilansowy. Co to oznacza w praktyce? Szczegóły poniżej.
Definicja i klasyfikacja aktywów obrotowych
Czym są aktywa obrotowe?
Aktywa obrotowe to zasoby, które firma wykorzystuje w krótkim okresie – najczęściej w ciągu roku lub jednego cyklu operacyjnego. W przeciwieństwie do aktywów trwałych, są one przeznaczone do sprzedaży, wymagalności lub przekształcenia w środki pieniężne w krótkim terminie.
Główne kategorie aktywów obrotowych:
- Inwestycje krótkoterminowe – np. akcje, obligacje, lokaty bankowe.
- Rzeczowe składniki aktywów obrotowych – towary, materiały, półprodukty, wyroby gotowe.
Należności i udzielone pożyczki – środki należne od kontrahentów lub udzielone finansowanie.
Kategorie cen stosowanych do wyceny aktywów obrotowych
Warto wiedzieć, że różne rodzaje aktywów wymagają odmiennych podejść do wyceny. Kategorie cen, do których powinniśmy się odwoływać, wynikają z art. 28 ustawy o rachunkowości. Najważniejsze z nich to:
Wartość nominalna
Wartość nominalna dotyczy głównie należności, gotówki czy papierów wartościowych. Jest to kwota, którą zapisano na dokumencie źródłowym (np. fakturze) bez uwzględnienia zmian wartości pieniądza w czasie.
Ważne! Wartość nominalna nie uwzględnia czynników zewnętrznych, do których zaliczyć możemy np. zmianę wartości pieniądza w czasie (dyskonto).
Cena ewidencyjna
Stosowana przede wszystkim dla materiałów i towarów. Ułatwia bieżące prowadzenie ksiąg, jednak na dzień bilansowy konieczne jest skorygowanie jej do rzeczywistej wartości, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Wartość godziwa
Odnosi się do kwoty, za jaką dany składnik można by sprzedać (wymienić) w warunkach rynkowych. Wartość ta często stosowana jest dla aktywów finansowych, zwłaszcza tych notowanych na aktywnych rynkach. Co ważne, na wartość godziwą instrumentów finansowych tego typu składa się cena rynkowa pomniejszona o koszty związane z przeprowadzeniem transakcji.
Kwota wymaganej zapłaty
Jest to wartość należności lub pożyczki po uwzględnieniu wszelkich wpłat, rabatów, odsetek czy kar na dzień bilansowy. Wycena ta zakłada również zachowanie zasady ostrożności, czyli uwzględnienie ryzyka braku zapłaty.
Zasady wyceny poszczególnych składników aktywów obrotowych
Inwestycje krótkoterminowe
Inwestycje krótkoterminowe, takie jak akcje czy obligacje, wycenia się na dzień bilansowy w zależności od ich aktualnej wartości rynkowej lub wartości nabycia – stosuje się niższą z tych dwóch wartości. Dla obligacji może być również stosowana skorygowana cena nabycia, która uwzględnia naliczone odsetki.
Przykład: Spółka zakupiła obligacje za 100 000 zł, a do końca roku naliczyła odsetki w wysokości 2 950 zł. W bilansie wykazuje łączną wartość inwestycji na poziomie 102 950 zł.
Rzeczowe składniki aktywów obrotowych
Do tej kategorii należą towary, materiały czy wyroby gotowe. Na dzień bilansowy wycenia się je według cen nabycia, kosztów wytworzenia lub według wartości sprzedaży netto, jeśli jest ona niższa.
Przykład: Sklep handlowy posiada towary o wartości zakupu 200 000 zł. Poniesione koszty transportu w wysokości 1 000 zł nie są uwzględniane w wycenie ze względu na ich marginalne znaczenie.
Należności i udzielone pożyczki
Należności wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty, z uwzględnieniem ryzyka niewypłacalności kontrahenta (kluczowe jest zachowanie zasady ostrożności w myśl art. 28). W przypadku trwałej utraty wartości należy dokonać odpisu aktualizującego.
Przykład 1: Firma naliczyła odsetki za opóźnienie w wysokości 1 000 zł od kontrahenta, którego zadłużenie wynosi 20 000 zł. Kwota wymaganej zapłaty wynosi 21 000 zł.
Przykład 2: Jeśli kontrahent ma trudności finansowe i nie spłaci zadłużenia, firma może uznać należność za nieściągalną i nie uwzględnia jej w bilansie.
Wybór i ciągłość stosowania kategorii cen
Warto pamiętać o tym, że przedsiębiorstwa mają możliwość wyboru metody wyceny, jednak muszą to jasno określić w swojej polityce rachunkowości. Przyjęta metoda powinna być stosowana konsekwentnie, bez wprowadzania zmian w krótkim czasie, co zapewnia porównywalność wyników finansowych.
Praktyczne wskazówki dla przedsiębiorców
- Zrozum swoją branżę: Wybór metody wyceny często zależy od specyfiki działalności – np. firmy handlowe mogą preferować wycenę w cenach nabycia.
- Polityka rachunkowości: Zadbaj, aby była przejrzysta i zgodna z ustawą o rachunkowości. Jeśli potrzebujesz wsparcia, skontaktuj się z nami – chętnie pomożemy.
- Ostrożność w wycenie: W przypadku należności regularnie monitoruj ryzyko ich utraty i reaguj na potencjalne problemy.
- Wykorzystuj technologie: Systemy księgowe mogą znacząco ułatwić stosowanie odpowiednich metod wyceny. Warto trzymać rękę na finansowym pulsie – w końcu wiele od niego zależy.
Wycena aktywów obrotowych – podsumowanie
Prawidłowa wycena aktywów obrotowych ma kluczowe znaczenie dla rzetelności sprawozdań finansowych. Przedsiębiorcy, którzy znają kategorie cen i ich zastosowanie, mogą unikać błędów, które ostatecznie wpływają na wyniki finansowe firmy. Zachowanie zgodności z ustawą o rachunkowości oraz stosowanie zasady ostrożności to fundamenty solidnego zarządzania finansami firmy. Nie czekaj na lepszy moment – jeśli szukasz partnera, który pomoże Ci się odnaleźć w świecie liczb, jesteś w odpowiednim miejscu! W EFEKTA wspieramy firmy w rozwoju.