Kategoria: Uncategorized

O ile w ostatnim wpisie rozważane było podejście do podatku VAT przy wydaniu towaru nieuczciwemu kontrahentowi (oszustowi), dziś skupimy się na tym, jak w takiej sytuacji wygląda kwestia przychodów i kosztów podatkowych.

Na początku warto przywołać, że jako przychody, które związane są  działalnością gospodarczą oraz zostały osiągnięte w danym roku podatkowym uznaje się wszelkie należne przychody, również takie, które nie zostały jeszcze „fizycznie” otrzymane, a co do których przysługuje prawo do ich dochodzenia.

Data powstania przychodu to co do zasady dzień wydania towaru, nie później jednak niż wcześniejsza z dat:

• dzień wystawienia faktury,
• dzień uregulowania należności.

Z powyższych informacji wynika, że w momencie wydania towaru podatnik powinien odnotować przychód podatkowy (o ile oczywiście nie zrobił tego wcześniej z powodu wcześniejszego wystawienia faktury bądź otrzymania zapłaty). Dotyczy to sytuacji sprzedaży na rzecz kupującego z Polski, jak również z zagranicy.

Jak jednak ma się to do sytuacji, kiedy podatnik został oszukany i wydał towar oszustowi, który podszywał się pod inny podmiot? Czy jeśli podatnik nie otrzyma za wspomniany towar zapłaty, ani też towar nie zostanie zwrócony, podatnik ma prawo do korekty przychodu podatkowego?

Analizując interpretacje indywidualne organów podatkowych można dojść do wniosku, że w sytuacji takiej przedsiębiorca powinien wykazać należny z transakcji przychód na zasadach ogólnych. Aspekt wyłudzenia towaru, popełnienia przestępstwa czy kwestia ważności zawartej umowy to kwestie, które zostają poza zakresem ustawy podatkowej oraz organów podatkowych- powinny być rozstrzygane w na gruncie przepisów karnych oraz prawa cywilnego. Co jednak kluczowe, w momencie uzyskania przez przedsiębiorcę dokumentu potwierdzającego dokonanie czynu zabronionego, ma on prawo do korekty przychodu podatkowego pochodzącego z transakcji będącej przedmiotem oszustwa.

Stanowisko organów podatkowych odnośnie podatku dochodowego jest zatem w przypadku dostarczenia towaru nieuczciwemu kontrahentowi bardziej korzystne, niż w odniesieniu do podatku VAT.

W kolejnym kroku odpowiedzmy sobie na pytanie, czy w sytuacji korekty przychodu podatkowego (po otrzymaniu przez podatnika dokumentu, który potwierdzi dokonanie czynu zabronionego), podatnik powinien dokonać również korekty kosztów podatkowych o wartość towarów przekazanych nieuczciwemu kontrahentowi.

W standardowych przypadkach stosuje się zasadę, że wydatki przeznaczone na zakup towarów handlowych mogę stanowić koszt podatkowy w momencie, gdy uzyskuje się z ich sprzedaży przychód (są to koszty bezpośrednio związane z przychodami).

Wobec powyższego, w omawianej przez nas sytuacji przedsiębiorca w momencie korekty przychodów podatkowych powinien dokonać również korekty kosztów podatkowych Wyjątkiem jest sytuacja, gdy podatnik zaliczy wartość utraconych wskutek oszustwa towarów do kosztów uzyskania przychodów jako stratę w środkach obrotowych.

Zwykle zakłada się, że do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć straty w środkach obrotowych (w tym przypadku w towarach), jeżeli:

• powstały one wskutek zdarzeń nie do przewidzenia i uniknięcia,
• podczas standardowego, racjonalnego działania podatnika, przy dochowaniu należytej staranności podczas prowadzenia działalności gospodarczej.

Wydaje się zatem, że jeśli przedsiębiorca dochował należytej staranności podczas zawierania transakcji z nieuczciwym kontrahentem (np. poprzez weryfikację), i mimo tych starań do oszustwa doszło, to przedsiębiorca ma prawo ująć wartość utraconych wskutek wyłudzenia towarów w kosztach podatkowych jako stratę operacyjną. Warunkiem jest tu posiadanie odpowiedniego dokumentu, jak choćby postanowienia o umorzeniu postępowania karnego czy cywilnego.

Sprzedaż towaru nieuczciwemu nabywcy – co wtedy z podatkiem VAT?

W praktyce biznesowej niestety niekiedy pojawia się sytuacja, że przedsiębiorca dokona sprzedaży towaru nieuczciwemu nabywcy- mówiąc wprost- oszustowi. Podmiot ten, posługując się fałszywymi danymi (np. podszywanie się pod innego kontrahenta), nabędzie towar, a po jego wydaniu nie dokona zapłaty. Co wtedy zrobić na gruncie podatku VAT?

Na początek trzeba wspomnieć, że zgodnie z ustawą podatkiem VAT opodatkowana jest m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju, eksport oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT). Jako dostawę rozumieć tu należy „przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel” (por. art. 7 i art. 13 ustawy o VAT).

Czy zatem w przypadku przekazania towaru oszustowi, możemy mówić o „przeniesieniu prawa do rozporządzania towarem jak właściciel”?

Jako podstawę, na którą obecnie powołują się organy podatkowe oraz KSE, należy podać wyrok TSUE z 8 lutego 1990 r. w sprawie C-320/88, w którym jako „przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel” rozumie się każde przeniesienie majątku, upoważniające drugą stronę  do rozporządzenia majątkiem, jak gdyby była ona jej właścicielem- nawet jeśli nie dojdzie do przeniesienia praw własności.

Przykładowo, w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 25 czerwca 2024 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.363.2021.22.KK przeczytamy, że w kontekście przeniesienia prawa własności, powinniśmy mieć tu na myśli „ własność ekonomiczną”, przy czym „czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym. (…) kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią. (…)”

Organy podatkowe stoją więc na stanowisku, że również w przypadku dostawy towarów nieuczciwemu kontrahentowi dostawa towarów miała miejsce, a zatem powinna zostać opodatkowana podatkiem VAT. Nie ma tu znaczenia również brak płatności za towar, gdyż ustawa o VAT nie uzależnia opodatkowania czynności od otrzymania zapłaty.

Inne jest natomiast stanowisko sądów administracyjnych. Przykładowo,  w wyroku WSA w Łodzi z 21 września 2023 r., sygn. akt I SA/Łd 553/23 możemy się spotkać ze stwierdzeniem, że o dostawie towaru możemy mówić tylko wtedy, gdy po stronie dostawcy istniała wola przekazania „władztwa nad rzeczą” kontrahentowi (czyli zawarcia transakcji), co w przypadku przekazania towaru oszustowi nie jest spełnione.

Czasopisma branżowe, przychylają się do stanowiska sądów administracyjnych, czyli do podejścia, że wydanie towaru nieuczciwemu kontrahentowi nie powinno być traktowane jako dostawa towarów, a zatem nie powinno zostać opodatkowane podatkiem VAT. Przy takim podejściu, możliwe byłoby wystawienie faktury korygującej, „zerującej” wcześniejszą transakcję. Trzeba jednak podkreślić, że nie jest to praktyka zgodna z interpretacją organów podatkowych.

Ponieważ CIT estoński to forma opodatkowania dostępna dla polskich podatników od stosunkowo niedawna, pojawiają się liczne pytania dotyczące warunków skorzystania z niego oraz obowiązujących terminów. Jednym z często poruszanych zagadnień jest to, na jakiej zasadzie i od jakiego momentu mogą z tej formy opodatkowania korzystać podmioty nowo powstałe.

Dokładne pytanie naszego klienta, który jako nowo założona spółka z o.o. od początku działalności chciał rozliczać się w oparciu o CIT estoński brzmiało, czy może on korzystać z tej formy opodatkowania od początku swej działalności, czy dopiero od momentu złożenia zawiadomienia o wyborze tej formy opodatkowania.

Zanim odpowiemy na to pytanie, warto przypomnieć, że aby móc skorzystać z ryczałtu od dochodów spółek zwanego CIT estoński, trzeba spełniać szereg warunków, jak choćby posiadanie odpowiedniej struktury własnościowej, przychodowej, czy też zatrudnieniowej w spółce. Należy również złożyć stosowne zawiadomienie o wyborze tej formy opodatkowania we właściwym terminie.

Zgodnie z art. 28j ust. 1 pkt 7 updop, zawiadomienie to, według ustalonego wzoru (formularz ZAW-RD) , należy złożyć do właściwego naczelnika urzędu skarbowego do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym podatnik chce być opodatkowany ryczałtem.

Na formularzu ZAW-RD, w części C podatnik wskazuje zakres dat, w których będzie podlegał opodatkowaniu ryczałtem- przy czym jest to okres 4 następujących po sobie lat podatkowych (zgodnie z art. 28f ust. 1 updop). Co ważne, zgodnie z art. 28e ust. 1 updop, rok podatkowy dla podatnika opodatkowanego CIT estońskim jest tożsamy z rokiem obrotowym w rozumieniu przepisów o rachunkowości.

Jeśli powyższe odniesiemy do omawianej przez nas sytuacji, spółka rozpoczynająca działalność, na zawiadomieniu o wyborze CIT estońskiego jako początkową datę opodatkowania ryczałtem wpisuje pierwszy dzień pierwszego roku podatkowego spółki- tym samym od początku działalności może rozliczać się w oparciu o tą formę opodatkowania.

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru (WNT), czyli zakup od unijnego kontrahenta

Co do zasady, w przypadku zakupu towaru od przedsiębiorcy z innego kraju Unii Europejskiej, podczas kiedy towar zostaje przesłany pomiędzy dwoma krajami Unii Europejskiej (w  tym przypadku do Polski), mówimy o wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów. Zwykle dzieje się to w sytuacji, gdy obie strony to czynni podatnicy VAT, a sprzedaż nie podlega opodatkowaniu na zasadzie VAT marży.

W takim przypadku, nabywca w deklaracji VAT wykazuje zarówno należny VAT, jak i VAT naliczony, który podlega odliczeniu (oczywiście w sytuacji, gdy zakup jest związany z czynnościami opodatkowanymi).

W opisywanej powyżej sytuacji obowiązek podatkowy powstaje w momencie, gdy przez podatnika VAT została wystawiona faktura, jednakże nie później, niż 15-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu dostawy towaru w ramach opisywanego WNT.W tym samym momencie przysługuje prawo do odliczenia VAT z danej transakcji- warunkiem jest tu jednak to, by VAT należny został wykazany w odpowiednim okresie rozliczeniowym.

Ważne jest również to, iż przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów obowiązek podatkowy nie jest zależny od daty zapłaty, czyli przykładowo wpłata zaliczki nie ma tu żadnych efektów w kontekście VAT. Powinno się zaniechać dokumentowania takiej zaliczki fakturą zaliczkową, a gdyby nawet została ona wystawiona, nabywca nie uwzględnia jej w rozliczeniu VAT.

Zgodnie z najczęstszą praktyką, kurs stosowany przy przeliczeniu podstawy opodatkowania VAT wyrażonej w walucie to:

– średni kurs NBP na ostatni dzień roboczy przed datą powstania obowiązku podatkowego/ datą wystawienia faktury (jeśli była ona wystawiona, zanim powstał  obowiązek podatkowy);

– odpowiedni kurs Banku Centralnego.

Import towaru

O imporcie towarów mówimy w sytuacji, gdy towar został zakupiony od kontrahenta spoza Unii Europejskiej oraz przywieziony na terytorium Polski.

Poza nielicznymi wyjątkami, obowiązek podatkowy w przypadku importu powstaje w momencie pojawienia się długu celnego, a więc w momencie rzeczywistego sprowadzenia towaru spoza Unii Europejskiej. Rozliczenie VAT nie jest więc uzależnione w tym przypadku od zapłaty zaliczki z tytułu importu towarów.

W przypadku importu, w sposób analogiczny jak przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów, podatnik powinien wykazać VAT należny, a także VAT naliczony, o ile ten podlega odliczeniu.

VAT należny od importu wykazuje się zwykle w zgłoszeniu celnym i należy go zapłacić w ciągu 10 dni począwszy od momentu powiadomienia o wielkości należności podatkowych przez organ celny. W tej sytuacji, podatnik w deklaracji VAT- najszybciej za okres, w którym dostał dokument celny- wykazuje tylko VAT naliczony.

Spełniając określone warunki, podatnik czynny VAT ma jednak możliwość skorzystania ze swego rodzaju uproszczenia- ma możliwość rozliczenie VAT naliczonego i należnego od importu przez deklarację VAT. Aby móc z  tego uproszczenia skorzystać (na podstawie art. 33a ust. 2 ustawy o VAT):

1. podatnik powinien przedstawić naczelnikowi urzędu celno-skarbowego wydane w ciągu 6 miesięcy poprzedzających dokonanie importu:

– potwierdzenia, że jest się zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT;

– zaświadczenia o braku zaległości z wpłatami składek na ubezpieczenie społeczne oraz braku zaległości z wpłatami za każdy z poszczególnych podatków, które to zaległości przekraczałyby  3% kwoty należnych składek oraz kwoty należnych zobowiązań podatkowych dla poszczególnych podatków;

1. przedstawiciel bezpośredni bądź pośredni (w rozumieniu przepisów celnych) powinien dokonywać zgłoszeń celnych (wyłączając przypadki, gdy podatnik ma status przedsiębiorcy upoważnionego zgodnie z art. 38 unijnego kodeksu celnego bądź też ma pozwolenie na stosowanie uproszczenia wspomnianego w art. 166 oraz art. 182 unijnego kodeksu celnego).

Przy imporcie towarów, podstawa opodatkowania oraz kwota podatku przeliczana jest na walutę polską zgodnie z przepisami celnymi.

Pierwotnie wprowadzenie obowiązku wystawiania tzw. faktur ustrukturyzowanych w KSeF miało nastąpić od 1 lipca 2024 roku. Jednakże, zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Finansów, ten obowiązek zostaje odroczony w czasie. Ponadto, Ministerstwo Finansów zapowiedziało wprowadzenie zmian w zakresie planowanego e- fakturowania.

Najważniejsze wymieniane zmiany to:

– ujednolicenie momentu obowiązkowego wdrożenia KSeF – pierwotnie miał to być 1 lipca 2024 roku dla czynnych podatników VAT oraz 1 stycznia 2025 roku dla podatników z VAT zwolnionych- obecnie data ma być ta sama;

– odroczenie momentu obowiązkowego wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF w przypadku wystawiania paragonów z NIP uznawanych za faktury czy też wystawiania faktur w kasach rejestrujących- przed zmianami obowiązek e- fakturowania dla tych przypadków miał wejść w życie bezwzględnie do 1 stycznia 2025 roku;

– odroczenie stosowania kar za nie wystawianie faktur ustrukturyzowanych w KSeF- pierwotnie miały być one stosowane od 1 stycznia 2025 roku;

– umożliwienie wystawiania faktur konsumenckich – czyli dla osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej- w KSeF (zapewnianie dostępu anonimowego do faktury w KSeF za pomocą kody QR);

– umożliwienie wystawiania elektronicznych faktur „off-line” poza KSeF z kodem QR wszystkim podatnikom- z możliwością ich wprowadzenia do KSeF kolejnego dnia roboczego;

– odsunięcie w czasie obowiązku, by podawać numer KSeF przy płatnościach, m.in. w ramach MPP (do tej pory z przepisów wynikało, że w przypadku płatności w ramach MPP będzie konieczność podawania numeru KSeF już od 1 lipca 2024 roku, a przy płatnościach pomiędzy czynnymi podatnikami VAT- od 1 stycznia 2025 roku).

Dodatkowo, Ministerstwo Finansów ma w planach wprowadzenie uproszczenia dla przedsiębiorców „wykluczonych cyfrowo”, polegającego na wprowadzeniu okresu przejściowego, w którym wciąż będzie można stosować faktury papierowe. Dotyczyć to będzie tych podatników, dla których wdrożenie KSeF okaże się problematyczne, a wartość i skala wystawianych faktur będzie nieznaczna (faktury nie przekraczające 450 zł, łączna suma faktur w miesiącu nie przekraczająca 10 000 zł).

Ministerstwo Finansów, biorąc pod uwagę zgłoszenia sygnalizujące brak możliwości przesłania przez KSeF załączników, ma również w planach umożliwienie dodawania do faktury załączników za usługi telekomunikacyjne, media oraz inne „zbiorcze”.

Z informacji podanych przez Ministerstwo Finansów można wnioskować, że proponowane rozwiązania będą przedstawiane do konsultacji jako propozycje zmian do ustawy o VAT. Z kolei na przełomie kwietnia oraz maja tego roku zostanie ogłoszona data odsunięcia w czasie obowiązkowego KSeF.

Warto również wspomnieć, że w związku ze skalą zmian dla podatników związaną z wprowadzeniem KSeF oraz potencjalnymi wynikającymi z tego trudnościami, Ministerstwo Finansów ma zamiar uruchomić szkolenia z tej tematyki w urzędach skarbowych (od maja 2024 roku), zarówno w formie stacjonarnej, jak i on-line. Zostaną na nim przedstawione potencjalnie najbardziej nurtujące przedsiębiorców kwestie. Będzie się również można umówić na spotkania indywidualne w tym obszarze. W lipcu 2024 roku zostanie również uruchomiona infolinia Krajowej Informacji Skarbowej, udzielająca wsparcia zarówno merytorycznego, jak i technicznego wszelkim podmiotom, tj. podatnicy indywidualni, biura księgowe, a także przedstawiciele firm tworzących własne oprogramowanie służące do wystawiania i otrzymywania faktur ustrukturyzowanych.

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców- planowane zmiany
Warto wiedzieć, że od 1 stycznia 2025 roku rząd ma w planach wprowadzenie zmian w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców. Poniżej postaramy się streścić najważniejsze fragmenty informacji, która ukazała się w dniu 21 marca 2024 roku na stronie internetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz Ministerstwa Finansów (www.gov.pl).

Z najważniejszych podnoszonych w komunikacie kwestii, wspomnieć warto:

• takie same warunki dla wszystkich drobnych przedsiębiorców w zakresie składki zdrowotnej,
• zwiększenie przejrzystości systemu obliczania składek i zmniejszenie obowiązków rozliczeniowych,
• likwidacja konieczności opłacania składki zdrowotnej od zbywanych środków trwałych.

Z najważniejszych postulatów, rząd ma w planach przywrócić od 1 stycznia 2025 roku zryczałtowaną składkę zdrowotną dla podatników rozliczających się według skali podatkowej (na zasadach ogólnych). Dodatkowo, dla ponad 90% przedsiębiorców PIT- szczególnie dla tych osiągających średnie i niskie dochody, bez względu na wybraną formę opodatkowania, zostanie obniżona wysokość składki zdrowotnej.

Przyjrzyjmy się zatem, co zmieni się w zależności od wybranej formy opodatkowania:

Skala podatkowa

Podatnicy PIT rozliczający się według skali podatkowej, będą płacić stałą, zryczałtowaną składkę na ubezpieczenia zdrowotne, wynoszącą 9% z 75% płacy minimalnej, to jest około 310 zł miesięcznie (dla roku 2025). Rozwiązanie to ma uprościć system, dać stabilne i przewidywalne warunki rozwoju biznesu i zminimalizować konieczność dodatkowych ewidencji czy rozliczeń. Co więcej, składka zdrowotna nie będzie płacona od zbywanych środków trwałych.

Podatek liniowy

Dla podatników PIT rozliczających się w oparciu o podatek liniowy 19% wprowadzone zostaną następujące zasady w zakresie składki zdrowotnej:

• przedsiębiorcy nie przekraczający miesięcznie dwukrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia będą płacić składkę zdrowotną w wysokości analogicznej do tych na skali podatkowej, czyli wynoszącej 9% z 75% wynagrodzenia minimalnego (szacowana korzyść dla podatnika to od około 100 zł do nawet 530 zł miesięcznie na warunki roku 2025);
• przedsiębiorcy przekraczający dwukrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, od nadwyżki powyżej dwukrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia zapłacą dodatkowo składkę zdrowotną w wysokości 4,9%.

Dodatkowe zmiany to:

• umożliwienie przedsiębiorcom rozliczającym się w oparciu o podatek liniowy nie wykazywania dochodu pochodzącego ze zbycia środka trwałego;
• uchylenie możliwości odliczania składek zdrowotnych (części) w PIT.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Dla podatników PIT rozliczających się w oparciu o ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wprowadzone zostaną następujące zasady w zakresie składki zdrowotnej:

• przedsiębiorcy nie przekraczający miesięcznie czterokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia będą płacić składkę zdrowotną w wysokości analogicznej do tych na skali podatkowej, czyli wynoszącej 9% z 75% wynagrodzenia minimalnego;
• przedsiębiorcy przekraczający czterokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, od nadwyżki powyżej czterokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia zapłacą dodatkowo składkę zdrowotną w wysokości 3,5%.

Dodatkowe zmiany to:

• umożliwienie przedsiębiorcom rozliczającym się w oparciu o ryczałt od przychodów ewidencjonowanych nie wykazywania dochodu pochodzącego ze zbycia środka trwałego;
• uchylenie możliwości odliczania składek zdrowotnych (części) w PIT.

Karta podatkowa

Dla podatników PIT rozliczających się w kartę podatkową wprowadzona zostanie składka zdrowotna w wysokości analogicznej do składki płaconej przez przedsiębiorców na skali podatkowej, czyli w wysokości 9% z 75% wynagrodzenia minimalnego.

Dodatkową zmianą będzie uchylenie możliwości odliczania składek zdrowotnych (części) w PIT.